Geçen haftalarda Scary Mommy sitesinde yayınlanan bir haber, annelerin gündemine ateş gibi düştü. Haberde bir anne 7 aylık bebeğini nasıl uykuda kaybettiğini anlatıyordu. Etrafındaki kişiler bebeğin aşılardan dolayı! öldüğü dedikodusunu yapmaya başlayınca, anne çok çok zor olsa da oturup korkunç hikayesini paylaşmış. Bebeğin ölüm sebebi uykuda battaniyeye dolanması. Ve anne, ”7 aylıktı, emekliyor, istemediğinde eşyaları yüzünden çekebiliyordu. Böyle bir şeyin olabileceğini ASLA düşünmezdik’ diyor. Yazının linkini veriyorum ama lohusa olan, anksiyetesi  olan okumasın. Gerçekten yürek parçalayıcı detaylar vermiş anne. Yine de okurum diyenler için link burada.

Eğer 7 aylık Sloan bebek yatağında sadece pijamasıyla, uyku tulumuyla yatırılsaydı bugün annesinin kollarında oyunlar oynayacaktı. İşte bu kadar basit ama bizden evlatlarımızı ayırabilecek bir sürü tehlike var yatak odalarında. Ve aslında bunlardan kurtulmak çok çok kolay. 

Konuya girmeden bir sitem  edeyim: Instagram’da bebeğinin odasını sürekli süsleyip paylaşan anneler var, umarım bebek uyurken onlaca yastık ve oyunca o yataktan çıkarılıp sabah bize gösterilmek üzere tekrar diziliyordur. Şurası kesin: Sadece battaniye değil, unicorn yastıklar, tüylü maymunlar, tüysüz ayılar, çorap, ağız bezi, ter bezi, ıslak mendil paketi, peçete, yastık, allah ne verdiyse HEPSİ tehlike! HİÇBİRİ o yatakta olmamalı, yatakta SADECE BEBEĞİNİZ olmalı.

Bunu ben değil saygın kurumlar söylüyor. Bu konularda yılların ölümlü vakalarına bakarak bize yöntemler çizen Amerikan Pediatri Akademisi en sık danıştığım rehber. Bir de babycenter.com’da benzer bilgileri bulabilirsiniz. Maalesef kaynaklar İngilizce. O yüzden, hem konuyu gündeme getirmek hem de daha çok anneye ulaşmak için bu yazıyı hazırladım.

Buyrun Amerikan Pediatri Akademisine göre, bebeğin ilk 1 yılında güvenli uyku ortamı sağlamanın yolu:

• 1 yaşına gelmemiş bütün bebekler, gündüz ve gece uykusuna sırt üstü yatmalıdır. Yan yatan bebeklerdense sırt üstü yatan bebeklerin çok daha nadir ani bebek ölümü sendromu ile hayatını kaybettiği kanıtlanmış. Buna reflüsü olan bebekler de dahildir. Eğer bebeğiniz kendiliğinden dönerek yüz üstü pozisyona geçiyor, istediğinde de geri dönebiliyorsa sorun yok. Yatağın bomboş olduğundan, bebeğinizin dönüp bir battaniyeye ya da oyuncağa dolanmayacağından emin olun.
• Bebeğiniz oto koltuğunda, anakucağında uyuyakaldığında (hem evdeki oturak gibi olan hem de oto koltuğu gibi olan, Türkiye’de ilk 6 ay kullandığımız aparat)  en kısa sürede bebeği düz ve güvenli bir zemine sırt üstü yatırmamız öneriliyor.
• Düz ve sert bir zemin şart. Bebeklerin bizim gibi yumoş yumoş gömülmeye değil aksine net, sert, çarşafı düzgün serilmiş, gece uykusunda buruşup kırışıp çocuğun ağzına girmeyecek yataklara ihtiyacı var. Akademi tekrar hatırlatıyor: yatakta bebekten başka HİÇBİR ŞEY olmamalı.
• ASLA kanepede, koltukta yatırmayın. Sebebi şu, çok çok küçük bebekler bile dönebilir! Yani ummadığınız anda bebeğinizi yerde ya da kanepenin yastıklarına doğru dönüp boğulmuş halde bulabilirsiniz. Bebeği sadece sert, düz zeminde yatırın. (Bebeğin yatağının olmadığı bir ortamda en güzeli yerde yatırmak.)
• Bebekle sizinle aynı odada yatsın. Bunu ‘en az ilk 6 ay, ideal olan ise ilk 1 yıl’ diyerek paylaşıyor Akademi. Böylece ani bebek ölümünün gerçekleşme ihtimali %50 daha az oluyor. (Bir kaynakta bunun evrimsel olduğu, bebeklerimizle yakın uyumamızın bizi hep alarm modunda tuttuğu, bebekleri de bizim ritmimizle uykusunda rahat ettiği gibi bilgiler okumuştum sanırım.)
• Bebeği sadece rahatlatmak ya da beslemek için kendi yatağınıza alın. Çünkü uykuda bebeğimizi ezebiliriz. Nokta. Eğer bebeği besledikten sonra uyuyakalabilirim diyorsanız, her ihtimale karşı sizin yatağınız da boş olsun, yastıklar vs olmasın diyor Akademi. Bebekle beraber uyumak için (co-sleeping) 4. ayı bekleyin diyor Akademi. O zamana kadar yatağınıza yakın bir yerde dursun bebek. Detayı bir sonraki maddede. (Biliyorum hepimiz yenidoğan döneminde uykusuzluktan ölürken bebeği yanımıza koyup uyumak istiyoruz. Beslemesi de kolay ama riskler, riskler… Sonunda üzülmektense dikkat etmekte fayda var. Ben ilk 3 ay omzumda Ela ile uyudum, etrafımı destekledim vs. ama yanıma yatırıp da uyumadım çünkü ezebileceğimizi, yataktan düşebileceğini biliyorduk)
• Beraber aynı yatakta yatmak önerilmiyor. Fakat illa yatalım derseniz bunun da bazı şartları var:
  • Bebek 4 aydan küçükse,
  • Bebek prematüre ya da düşük doğum kilosu ile doğduysa,
  • Siz ya da partneriniz sigara kullanıyorsanız,
  • Anne hamilelikte sigara içmişse,
  • Uykunuzu ağırlaştıran ilaçlar kullanıyorsanız, (antidepresan, alerji ilaçları, bazı soğuk algınlığı ilaçları vs.) 
  • Bebeğin annesi ya da babası değilseniz,
  • Yatak yüzeyi sert değilse, gömülüyorsa.(kanepe, yün yer yatağı, sünger yatak vb.)
  • Yatakta yastıki battaniye vs. varsa, bebekle aynı yatakta yatmanız önerilmiyor.
• Bebeğin yatağında bebekten başka hiçbir şey olmamalı. Bunu döne döne söylüyorlar çünkü bebek oyuncakları ve battaniyeleri yüzünden ÖLÜMler yaşanıyor. Hatta yatak kenarı ‘bumper’ dediğimiz kumaşlar için de uyarıyorlar. Bu kadar basit ama bu kadar riskli. (Bizdeki yatakta bumper var, bilenler bilir. Ela bacaklarını araya sokup kıracakmış gibi sallamaya başladıktan sonra, 7. ay bitiminde taktım. Hala aklımı kurcalıyor, acaba söksem mi diye düşünüyorum.)
• Eğer bebeğinizin üşümesinden korkuyorsanız uyku tulumu kullanın diyorlar. Ya da bebeğiniz sizin giydiğinizden bir kat fazla giyerse tamamdır. (Bebeklerin uyku tulumu kalınlığı ve hangi mevsimde ne giysin tablosu burada.)
• Bebekleri kundaklamakta sorun yok. Ama, bebeği kundakladığımızda sırt üstü yatırdığımızdan emin olmalıyız. Kundak bebeğin nefes almasını engelleyecek ya da bacaklarını hareket ettirmesini zorlaştıracak sıkılıkta olmamalı.
• Uyku zamanında emzik verin. Uyuduktan sonra bebek ağzından atsa bile, uykuya dalarken emzikle dalan bebeklerin ani bebek ölümü sendromu ile hayatını kaybetme ihtimalinin daha az olduğunu söylüyor Akademi. (Sanırım bu, bebeğin emme refleksi ile uyuyakalmasından ve hep aklında onun kalmasından kaynaklı. Aşırı dalgın uyuyup apne olmamasını sağlıyordu galiba. Ha ilerde emziği bıraktırmakla uğraşmak da var ama Ela maalesef emzik almadığı için o aşamayı bilemiyorum) 

Evet yazımız burada sona eriyor. Ne anladık? BEBEK yatağında SADECE BEBEK olmalı. Sırf bu detaya önem verip cicili bicili oyuncak ve battaniye dolu yataklardan vazgeçsek o bile yeter.

Uykuda güvenlik maddelerini aldığım yazının kaynağı: https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/sleep/Pages/A-Parents-Guide-to-Safe-Sleep.aspx

Görsel: Google – kaynağını bulamadığım için belirtemiyorum. Üzerini ben editledim.